Lichen sclerosus

In 20% van de gevallen zijn er ook plekjes elders op het lichaam, vooral op het bovenste deel en rond de navel. De plekken buiten het genitale gebied geven meestal geen klachten. In de mond komt het voor als blauw-witte plekjes op de binnenkant van de wang, het verhemelte en de tong, vaak zonder dat men er weet van heeft.

Bij vrouwen staan in de genitaalstreek jeuk en pijnklachten op de voorgrond. Ten gevolge van wrijven en krabben in het gebied rondom de schaamlippen en de anus kunnen oppervlakkige wondjes ontstaan, die op hun beurt weer kunnen zorgen voor enig bloedverlies.”] Door verlies van elasticiteit ontstaan er littekens van de huid, die de schaamlippen en clitoris met elkaar kunnen laten vergroeien, waardoor geslachtsgemeenschap als pijnlijk wordt ervaren. Ook de vaginale ingang kan vernauwd raken en in de wand van de vagina kunnen ook pijnlijke kloofjes ontstaan.

Bij mannen zijn een vernauwing van de voorhuid door verlittekening en herhaalde infecties aan de glans penis (eikel) de meest voorkomende klachten, samen met jeuk en een pijnlijke erectie. Tevens kunnen er kloofjes aan de voorhuid of penis ontstaan. Het scrotum (balzak) en het gebied rondom de anus zijn zelden aangedaan.

Bij kinderen verloopt lichen sclerosus vaak zonder klachten. Klachten bestaan in het algemeen uit jeuk en een branderig gevoel ter plaatse van de huidafwijkingen. Andere klachten zijn vaginale afscheiding, pijn bij ontlasting en pijn bij het plassen. Ook abnormale haargroei aan de binnenkant van de schaamlippen wordt soms gezien, die weer verdwijnt wanneer de aandoening geneest. Onterecht worden de vaginale wondjes soms in verband gebracht met seksueel misbruik.

De klachten van pijn en jeuk zullen hiermee snel verminderen en ook het risico op verlittekening en vergroeiingen van de huid wordt hiermee tegengegaan. Hierna kan men, afhankelijk van de klachten, overgaan op minder sterke en/of minder frequent gebruik van corticosteroïd zalven of crèmes. Ook het gebruik van oestrogeen bevattende crèmes resulteert soms in een verbetering van de klachten. Deze ziekte kent, wanneer zij ontstaat bij volwassen vrouwen, geen spontane genezing. Een patiënte zal gedurende de rest van haar leven de zalven of crèmes moeten blijven gebruiken in een zo laag mogelijke frequentie van smeren waarmee de klachten onderdrukt kunnen worden. Wel is er soms gedurende enige tijd afwezigheid van klachten, waarbij ook niet gesmeerd hoeft te worden.

In ongeveer tweederde van de gevallen op kinderleeftijd verdwijnen de afwijkingen in de puberteit. Bij volwassenen is de aandoening chronisch.

In zeldzame gevallen ontstaat huidkanker in het aangedane gebied. De kans hierop is heel klein. Maar gezien dit risico is het wel raadzaam om de plek te laten inspecteren door de huisarts of door de dermatoloog of de gynaecoloog als u veranderingen bemerkt zoals wondjes, bultjes, verdikte plekken, of uitbreiding van de plek. Indien u daar prijs op stelt kan er ook een jaarlijkse controle afspraak worden gemaakt om de plek te beoordelen.

Lichen sclerosus van de vulva kan veel jeuk en pijn veroorzaken, dit kan het dagelijks leven verstoren. De vorm van de vagina kan veranderen door vergroeiingen. Vrijen kan soms pijnlijk zijn. Relaties staan onder druk. Het regelmatig moeten laten inspecteren is vervelend, het verhaal over mogelijk ontstaan van huidkanker veroorzaakt ongerustheid. Al met al is dit dus een vervelende aandoening, die ook nog eens lastig te behandelen is. Voor sommige patiënten kan het nuttig zijn contact te zoeken met andere vrouwen die de aandoening hebben. Er is een patiëntenvereniging (www.lichensclerosus.nl).