De nagel en de omliggende structuren, samen het nagelapparaat genoemd, is een speciaal en verfijnd onderdeel van de huid. Nagels zijn evenals de haren ontstaan als een soort instulping van het epitheel (bovenste laag cellen van de huid) tijdens de embryonale ontwikkeling. Nagels worden doordat ze onderdeel zijn van de huid ook wel huidadnexen genoemd. Het is een van de hardste en stevigste structuren van het menselijk lichaam.
Klik hier voor het maken van een afspraakDe nagel biedt voornamelijk bescherming aan de vingers en tenen tegen invloeden van buitenaf zoals mechanische of chemische beschadigingen en zorgt voor bescherming van de teen en vingerkootjes. Daarnaast heeft de nagel ook een functie in de sociale omgang (qua vorm, kleur en lengte) en op cosmetisch gebied. Mensen willen graag mooie nagels hebben en mensen met slecht verzorgde nagels maken doorgaans een slechte indruk op anderen. De nagel draagt ook bij aan de fijne tastzin en fijne motoriek van de vingers om bijvoorbeeld kleine dingen vast te pakken. En wie jeuk heeft is blij als hij zijn nagels niet tekort heeft afgeknipt om even te krabben. Ook zijn nagels een overblijfsel van de evolutie als een soort natuurlijk wapen tegen vijanden. Kortom de nagel is eigenlijk onmisbaar en er moet goed voor gezorgd worden.
De nagel groeit uit de nagelmatrix en rust op het ondergelegen nagelbed. Vinger nagels groeien vrij snel, ongeveer 3mm per maand terwijl de nagels van de tenen langzamer groeien, zo’n 0,5 tot 1mm per maand.
Het nagelapparaat bestaat uit een aantal verschillende specifieke onderdelen met elk hun eigen structuur en functie.
Het is van belang van een goede nagelverzorging te weten wat de verschillende onderdelen zijn en wat de gevolgen kunnen zijn als deze beschadigd zijn.
De nagelmatrix wordt soms ook de nagelwortel genoemd. Dit deel van de nagel ligt onder de huid en is het begin van de nagel, maar dus niet zichtbaar. Het is enkele millimeters lang. In de nagelmatrix wordt de nagelplaat gemaakt en groeit deze uit.
De nagelplaat is eigenlijk het deel wat altijd de nagel wordt genoemd. De nagel plaat bestaat uit lagen van “dode” cellen, ook onychocyten genoemd, die bijna alleen keratine bevatten. Dit is een heel stevig eiwit en geeft de nagel zijn harde structuur.
Het begin van de nagel is vaak lichter van kleur en heeft de vorm van een halve maan. Dit wordt ook de lunula genoemd. Dit deel van de nagel is bleker omdat de onderliggende bindweefsellaag van het nagelbed hier losser is en het is de grens waar de nagelmatrix eindigt.
Door deze minder sterke verbinding met de nagelplaat is de lunula ook gevoeliger voor infectie met bacteriën of schimmels beschadigingen.
De nagelwal heeft 3 zijden. Twee elk aan de zijkant van de nagel (laterale nagelwal) en een aan het begin van de nagel (proximale nagelwal).
Het verhoornde laagje huid wat op de nagelwal zit, wordt het eponychium of cuticula genoemd. In het Nederlands de nagelriem. Het hele dunne vliesje wat soms zichtbaar is over de lunula wordt ook wel de echte cuticula genoemd.
Het is een beschermend speciaal huidlaagje dat voorkomt dat de nagelriem loslaat van de nagelplaat en voorkomt het binnendringen van ziektekiemen en vuil. Bij droge handen is dit vaak beschadigd en kunnen er kleine kloofjes ontstaan waardoor er weer een grotere kans is op een ontsteking.
Het nagelbed is eigenlijk een dunne huidlaag van enkele cel lagen dik onder de nagelplaat en bestaat voornamelijk uit bindweefsel. Aan het einde gaat het nagelbed over in het hyponychium.
Het hyponychium is eigenlijk een extra verhoornde huidlaag tussen de normale huid van de vingertop en de nagelplaat. Het loopt door in het nagelbed en zorgt voor een waterdichte barrière onder de nagel.
Als nagels te kort worden afgeknipt is deze barrière verstoord en is er een grotere kans op ontstekingen en beschadigingen.