Er wordt veel gezegd en geschreven over zonlicht en zonnebaden, over het gebruik van zonnebanken en van zonnebrandcrèmes (ook wel: antizonnebrandcrème of zonnemelk). In deze folder komt een aantal veel gestelde vragen aan bod, over de goede en minder goede kanten van blootstelling van de huid aan ultraviolet (UV) licht.
Klik hier voor het maken van een afspraakUVB zorgt ervoor dat de opperhuid dikker wordt. Hierdoor wordt de lederhuid (dieper liggende laag van de huid) beschermd tegen teveel zonlicht. UVA komt tot in de lederhuid, dieper in de huid. Zonlicht bestaat voor meer dan 95% uit UVA en een klein deel uit UVB. Zonnebanken stralen vooral UVA uit en een heel klein beetje of zelfs geen UVB. Zonnebanken hebben dus grotendeels dezelfde eigenschappen als natuurlijk zonlicht. Als u meer wilt weten over de huid en wat precies de opperhuid en de lederhuid is, dan kunt u de folder “De huid” lezen.
Zonlicht bestaat uit 3 soorten licht:
1. infrarood licht (dat voelen we als warmte)
2. zichtbaar licht
3. ultraviolet licht; UVA en UVB UVB dringt door tot in de bovenste laag van de huid (opperhuid).
Van zonlicht krijgen de meeste mensen een blij gevoel. Niet alleen het licht, maar ook de warmte geeft een fijn gevoel. Zonlicht is ook nodig om het lichaam goed te laten werken. Het bekendste voorbeeld hiervan is vitamine D. Vitamine D is nodig voor sterke botten en voor een sterk immuunsysteem. Als UVB-licht op de huid schijnt, wordt vitamine D aangemaakt. Hoe lichter uw huid, hoe minder zon u nodig heeft om genoeg vitamine D te maken. De huid hoeft hiervoor niet eens rood te worden.
Blanke mensen hebben maar 15 minuten zonlicht per dag nodig op het gezicht en de handen om genoeg vitamine D aan te maken. Er zijn huidziekten die verbeteren in de zomer, bijvoorbeeld psoriasis. UV licht wordt daarom ook gebruikt bij de behandeling van sommige huidziekten.
Als u in korte tijd teveel UV-licht op de huid krijgt, verbrandt de huid. De huid wordt rood en doet pijn. Soms krijgt u zelfs blaren. Door verbrandingen, maar ook door veel zonblootstelling of veel gebruik van de zonnebank wordt de kans groter op het ontstaan van huidkanker. Het gaat om een verhoogde kans op basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom (zie ook de folderteksten “Basaalcelcarcinoom”, “Plaveiselcelcarcinoom” en “Melanoom”. Ook kunt u actinische keratosen krijgen, dit zijn zonbeschadigingen die een voorloper kunnen zijn van huidkanker. Zie de folder “Actinische keratosen”.
Mensen met een licht huidtype verbranden sneller dan mensen met een donker huidtype.
Er zijn 6 huidtypes:
Verbranding door de zon komt vooral door UVB-licht. UVA-stralen geven niet snel verbranding, maar werken wel in op de pigmentcellen van de huid, waardoor u bruin wordt.
Mensen met een lichtere huidskleur (huidtypen I, II en sommigen met type III) worden eerst rood, voordat ze bruin worden. Mensen met een lichte huid moeten dus inderdaad eerst een heel klein beetje verbranden voordat ze bruin kunnen worden.
Een huid die door de zon bruin is geworden, werd vroeger gezien als een teken van gezondheid. Ondertussen weet bijna iedereen dat teveel zon ongezond is. Zonder dat u het door heeft, gebeurt er van alles in uw huid als u in de zon loopt. De zonnestralen die in uw huid komen zorgen onder andere voor:
Nee, de zonnebank geeft vooral UVA-licht.
Dit UVA zorgt wel voor een bruine verkleuring, maar niet voor het dikker worden van de opperhuid wat nodig is om u tegen zonnebrand door UVB te beschermen.
Ja, zonnestralen gaan voor een deel ook door wolken of mist heen.
Hierdoor kunt u ook bij bewolkt weer verbranden. Een strandparasol houdt 40 tot 50% van de UV-stralen tegen, afhankelijk van het soort stof (bijvoorbeeld nylon laat UVB door). Verder weerkaatst er ook veel licht via het zand en komt deze straling zo toch op de huid. In deze schaduw bent u dus onvoldoende beschermd tegen ultraviolette straling.
Water, zand en sneeuw weerkaatsen het zonlicht (zand 20%, sneeuw zelfs 80%). Hierdoor bereikt meer UV-straling de huid. U verbrandt sneller. In de bergen is de lucht ijler. U kunt hier nog makkelijker verbranden. De kracht van de zon neemt toe met de hoogte.
Het is belangrijk dat u in de bergen een zonnebrandmiddel gebruikt met een hogere beschermingsfactor (bijvoorbeeld met een factor die 2x of 3x zo hoog is als wat op zeeniveau wordt gebruikt).Ook tijdens het zwemmen kan uw huid verbranden, omdat UV-licht gemakkelijk door helder water doordringt. Bovendien spoelen zonnebrandcrèmes in het water (voor een deel) van de huid af.
Het dragen van wijde kleding met lange mouwen en een breed gerande hoed of pet beschermt goed tegen de zon. Kleding die goed tegen de zon beschermt, is dicht geweven. Met een simpele test is dit na te gaan. Houd een kledingstuk tegen sterk licht. Als er nog lichtpuntjes te zien zijn, kan de bescherming tegen zonlicht te laag zijn.
Het is verstandig om niet bedekte huid te beschermen met een zonnebrandcrème van tenminste factor 15. Voor kinderen, bij huidtype I en tijdens vrije tijd en vakantie is factor 30 verstandig.
U kunt het beste in de ochtend voordat u kleding aantrekt, de zonnebrandcrème op de huid smeren. Op deze manier wordt verbranding van de huid bij de kledingrand voorkomen. Als u de hele dag buiten bent is het verstandig om de crème vaker op de huid te smeren.
• Laat de huid voorzichtig wennen aan de zon.
• Ga niet onbeschermd in de volle zon tussen 11.00 en 15.00 uur.
• Zorg voor extra bescherming als u dichter bij de evenaar komt en in de bergen.
• Zorg voor extra bescherming op het water, in de sneeuw en op droog zand.
• Vermijd de zonnebank.
• Let op de sterkte van de zon, de zonkracht. Hoe sterker de zonkracht, hoe groter de kans op verbranding.
Zonnebrandcrèmes zijn niet bedoeld om langer in de zon te kunnen blijven, maar om extra bescherming te geven op momenten dat u in de zon komt. Zonnebrandcrèmes bevatten stoffen (filters) die UV-straling opnemen of weerkaatsen. Op een zonnebrandmiddel staat meestal een Sun Protection Factor (SPF), die kan variëren van 2 tot 50. Hieronder staat wat hiermee bedoeld wordt:
Smeer de zonnebrandcrème voldoende dik minimaal een half uur voordat u in de zon gaat. Heel belangrijk is om dit gedurende de dag te herhalen.
Ook is het belangrijk dat u het middel opnieuw aanbrengt na bijvoorbeeld zwemmen, erg zweten en afdrogen.
De huid van kleine kinderen is gevoeliger dan die van volwassenen en moet daarom goed beschermd worden. Veel zonlicht en zonverbrandingen op de kinderleeftijd verhogen het risico op huidkanker op latere leeftijd.
Gebruik eventueel extra vitamine D als u weinig in de zon komt.
De aanmaak van vitamine D is niet alleen van de hoeveelheid zonlicht afhankelijk. Ook uw huidskleur, leeftijd en geslacht bepalen of u door de zon voldoende vitamine D krijgt.